سرویس اقتصادی «سراج24»:
*لایحه بودجه؛ از افزایش بودجه عمومی تا کاهش بودجه عمرانی
لایحه بودجه سال 1393 کل کشور بعد از چندین سال در موعد مقرر و تنها با 2 روز تاخیر در روز هفدهم آذر توسط رئیس جمهور منتخب دکتر روحانی به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد. دولتی که تنها حدود 100 روز بر مسند اجرایی کشور نشسته است، اینک 100 روز به نمایندگان مردم در مجلس فرصت داده است تا این لایحه را چکش کاری کرده و تبدیل به قانون کنند.
در نگاه اول مشخص است که افزایش چشمگیری در بودجه عمومی به وجود آمده است و از 120 هزار میلیارد در سال 92 به 195 هزار میلیارد تومان رشد داشته است. اما در این لایحه نکاتی به چشم می خورد که سئوالات فراوانی را در ذهن کارشناسان اقتصادی موجب شده است که در ادامه به برخی از آنها اشاره می شود.
*مالیات دهندگان افزایش می یابند
یکی از نقاط قوت لایحه بودجه افزایش 60 درصدی درآمدهای مالیاتی و حقوق گمرکی می باشد که رقمی معادل 92 هزار میلیارد تومان است. البته این افزایش 60 درصدی شامل حال مالیات بر ارزش افزوده نیز شده و آن را به حدود 15 هزار میلیارد تومان افزایش داده است. هرچند رئیس سازمان امور مالیاتی در جلسه ای با اعضای کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس اعلام کرده است که "افزایش درآمدهای مالیاتی به معنی افزایش میزان مالیات نیست بلکه تعداد مالیات دهندگان افزایش می یابد و از فرارهای مالیاتی جلوگیری می شود" ولی از نحوه دریافت مالیات و چگونگی شناسایی مالیات دهندگان، در لایحه بودجه چیزی ذکر نشده است و در گذشته نه چندان دور نیز بارها رئیس سازمان امور مالیاتی تاکید داشته است که امکان و نیروی کافی را برای کنترل فرارهای مالیاتی ندارد. البته باید دید دولت یازدهم که در ابتدای کار، رئیس اتاق بازرگانی را به عنوان یکی از اعضای اصلی کابینه انتخاب و با رفع ممنوعیت خروج تجار بدهکار بانکی و مالیاتی نشان داد که حمایت گسترده ای از تجار خواهد کرد، می تواند از فرارهای مالیاتی که اغلب از طرف همین تجار سرچشمه می گیرد، جلوگیری کند یا خیر؟
*هدفمندی در بودجه نیست
عدم اعلام ارقام قانون هدفمندی یارانه ها در لایحه مذکور موجب اعتراض تعدادی از نمایندگان مجلس شد. البته سخنگوی دولت اعلام کرده است که پس از تصویب بودجه 93 در مجلس، ارقام اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها در قالب یک لایحه جداگانه به مجلس شورای اسلامی ارائه خواهد شد. برخی مفسران اقتصادی معتقدند که این اقدام دولت مانند اصلاحیه بودجه بوده و تمام اعداد و ارقام تصویب شده را تحت تاثیر قرار خواهد داد. شاید این اقدام به نوعی زیرکی دولت است چرا که در صورت عدم دسترسی به تمام خواسته هایش در بودجه 93 می تواند آنها را در لایحه هدفمند کردن یارانه ها اعمال کند.
*صادرات یک میلیون و 300 هزار بشکه نفت به نرخ 103 دلار
صادرات یک میلیون و 300 هزار بشکه نفت به قیمت 103 دلار در هر بشکه پیشنهاد دیگری است که در این لایحه گنجانده شده است. به نظر میرسد که قیمت مذکور برای هربشکه نفت و همچنان صادرات نفت به این میزان تا حدی خوشبینانه است. به خاطر داشته باشیم در بودجه سال گذشته هر بشکه نفت 85 دلار تصویب و نیز افزایش تحریم ها موجب شد که صادرات نفت جمهوری اسلامی ایران در مقاطعی به کمتر از یک میلیون بشکه نیز برسد و بودجه سنوات گذشته را از لحاظ تامین منابع از طریق نفت دچار چالش نماید. حال که به نظر نمی رسد غرب تصمیمی در لغو تحریم ها داشته باشد و دائماً بر استحکام تحریم ها پافشاری می کند چرا باید اتکای بودجه به منابع نفتی حدود 20 درصد افزایش یابد و قیمت هر بشکه نفت به ناگهان 18 دلار بیشتر شود و درآمدی را در بودجه متصور شد که دستیابی به آن بسیار مشکل است. از طرفی 103 دلار اختلاف چندانی با قیمت این روزهای نفت در بازار بین المللی ندارد و کوچکترین اتفاقات، امکان کاهش قیمت نفت به کمتر از میزان پیش بینی شده را میسر می سازد و تامین درآمدهای نفتی را با چالش روبه رو می کند.
*کاهش بودجه عمرانی و استعفای نمایندگان
بودجه عمرانی در لایحه 93 از 65 هزار میلیارد به 37.8 هزار میلیارد تومان کاهش یافته که فریاد تعدادی از نمایندگان مناطق محروم را بر آورد و برخی نمایندگان استعفا و بعضی هم تهدید به استعفا کردند. البته بودجه عمرانی را میتوان در خلال بررسی در کمیسیون های مربوطه، کمیسیون تلفیق و صحن علنی مجلس مورد تغییر قرار داد اما تخصیص بودجه عمرانی به پروژه هایی که بیش از 80 درصد رشد داشته اند موضوعی است که باید در مورد آن تعمق بیشتری به خرج داد؛ چرا که به طور مثال هم اکنون در برخی از مناطق محروم پروژه های احداث بیمارستان وجود دارد که کمتر از 50 در صد رشد داشته اند و مردم آن منطقه برای رسیدن به اولین بیمارستان باید مسافتی بیش از 150 کیلومتر را طی کنند و به نظر می رسد که اختصاص بودجه به اینگونه پروژه ها بسیار مهمتر از اختصاص بودجه به ورزشگاه رو به اتمام است.
*صرفه جویی در بودجه جاری
افزایش 15 هزار میلیارد تومانی بودجه جاری در لایحه پیشنهادی، رقم این بخش را از 128 هزار میلیارد به 143 هزار میلیارد تومان رسانده است که رشد 10 درصدی را نشان می دهد. البته محمدباقرنوبخت پیش از این اعلام کرده است که دولت قصد دارد حقوق کارکنانش را 18 درصد افزایش دهد که نشان می دهد دولت تدبیر و امید قصد دارد در بخش های دیگر هزینه های جاری صرفه جویی کند که قابل تقدیر است.
